Rusya ve Türkiye’nin Suriye meselesindeki zıt duruşları, en yakın zamanda iki ülke arasında doğrudan askeri çatışmaya sebep olabilir. Bu zıtlaşmalar, RF’nun nükleer silah kullanabileceği tüm Avrupa çapında yaşanabilecek bir savaşa dönüşebilir. Rus savaş eksperi Pavel Felgenhauer, III. Dünya Savaşı olma olasılığından, potansiyel başlangıç senaryosundan ve Ukrayna’nın Donbas bölgesindeki militanların saldırısına hazır olması gerekip gerekmediğinden haber ajansına bahsetti.- 17 Şubat Çarşamba günü, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara’nın Suriye’deki kürtlere ateş etmeye devam edeceğini bildirdi. Bu kadar tavizsiz duruş ne demek oluyor ve nereye kadar gidebilir?- Türkiye ve Rusya, burun buruna gelmelerine sebep olacak çizgide bulunuyorlar. Bu iki ülke arasında askeri çatışma ya da savaş olma ihtimali olanaksız değildir.
- Suriye’deki Rusya ve Türkiye’nin çıkarları, ileride feci sonuçlara götürebilecek çaplı bir savaşa başlamaya değer mi?- Şu an Suriye meselesindeki Ankara ve Moskova’nın çıkarları çok zıt kalıyorlar. Üstelik RF için bu bir sürpriz oldu. Suriye’ye girdiğimizde Türkiye’nin ortağımız olduğunu ümit ediyorduk. Ama düşündüğümüz gibi olmadıktan sonra Putin’in öfkesi topuklarına çıktı. Olanlar oldu. Eğer ki yazın Erdoğan, Türk askerlerini Suriye’ye girip orada emniyetli bölge kurmaya ikna etmeye çalıştıysa, fakat onlar bunu kabul etmediyse şu an durumlar bambaşka. Meselenin içinde kürtler varsa (‘Türkiye’de ve Suriye’de geçerli olan iktidarın muhalifi sonuçta’) Ankara harekete geçmesi gerektiğini biliyor.
- Yani Türkiye’nin Suriye’de kara harekatına cesaret etme olasılığını çıkarmıyorsunuz değil mi?- Savaş harekatı tiyatrosu Suriye’nin Türkiye ile sınırlarına ne kadar yaklaşırsa çatışmalar da o kadar sık olacaktır. Ankara’nın Rusya’ya karşı savaşmak istediğinden değil. Fakat bu durumda taraflar çözümsüz çelişkiye düştüler. Türkiye, bu sorunu çözüp kuzeyde(‘Şu an Ankara’nın yanlısı olan Suriyeli Muhaliflerin kontrolündeki küçük bölgede bulunan devlet dışı kürt birliği’) kendi yerleşim bölgelerini birleştirmelerine asla izin vermeyecek. Bunun yanı sıra savaş harekatı sınırlara ne kadar yakın olursa Türkler de o kadar sık ve etkili bir şekilde kendi topçusunu kullanabilir. 2014 yılın yaz dönemini hatırlarsak ( ‘Ukraynalı’ların kendi sınırlarını korumaya çalışırken cezasız kalan Rus topçuların ateş altına alındığı zamandan bahsediyorum’), şimdi Rusya ve taraftarları bu sınırı da kapatmaya çalışıyorlar. Öte yandan orada bu sınırı kapatmaya çalışanlara ateş edecek Türk ordusu var. Bunun ardından Ukrayna’da olduğu gibi ‘çembere alma’ operasyonları da başlayabilir.
- Yani Türkiye Suriye’de RF’nun Donbas’ta kullandığı taktiği uyguluyor, doğru mu?- Evet diyebiliriz. Fakat buna benzer durumlarda bu taktiği pek çok kimse kullanmıştı. Türkiye’nin formalite olarak Suriye topraklarına karadan ya da havadan girmesine gerek yok, çünkü Rusya Türk uçaklarını düşürmeyi zaten tehdit ediyor. Bunun için arızasız çalışan, son model olan topçu ya da çok namlulu roketatar sistemlerini kullanabilir. 20 km uzağa ateş eden Rus topçusuna göre Türklerde ki ağır silahlar 40 km uzağa ateş edebilir, çünkü onlarda daha gelişmiş Batı modelleri var. Bunun yanı sıra 100 kilometreye kadar ateş edebilen çok namlulu roketatar sistemleri de var. Yani Türkler daha önce söyledikleri gibi( ‘Halep şehrinin teslim edilme meselesi dahil olmak üzere’, - ‘Apostrof’) buna asla izin vermeyecekler. ABD bu durumda liderlikten kaçarken Obama hiç kimse ile kavga etmek istemediğini belirttiği için Washington’un pozisyonu Ankara’nın umrunda bile değil.
- Bu durumda Ankara’nın stratejik amacı, RF destekliğinde Esad güçleri tarafından Halep şehrinin işgal edilmesine engel olmak doğru mu?- Kürt yerleşim bölgelerinin birleştirilmesine izin vermeyecekler. Eğer denizden Irak’a kadar uzanan kendi sınır ötesi tek toprağı olursa o zaman başta Sayın Tayyip Erdoğan ve Genelkurmay için bu kabul edilmez bir durum olur. Onlar da kararlı bir şekilde harekete geçerler. Bunu da hiç kimse saklamıyor. 2014 Şubat ayında Donbas’ta Rus orduları sınırları geçtiği gibi onların da sınırı geçme ihtimali de var.
- Ne tesadüf!- Gerçekten de benzer bir durum. Rusya yanlısı güçler, şu an paralı şii askerlerden bahsediyorum, sınırlara ne kadar yakın olursa o kadar da Türklerin açtıkları ateşin altında kalacaklar. Türkiye NATO ülkesi olduğu için cevaben Türk topçu mevzilerini bombalayamıyoruz. Bu yüzden Ankara hiç korkmadan ateş açabilir. Bu arada biri Türkiye’ye karşı ateş açmaya başlarsa Türkiye NATO üyelerini çağırıp daha büyük bir hücuma geçebilir.
- Sizce Rusya ve Türkiye arasındaki varsayımsal çatışma önemsiz cepheleşmeden dolayı mı ortaya çıkacak?- Sınırda çatışma olduğu zaman iki taraf ta katılmak zorunda kalıyor bu yüzden savaş ihtimali de artıyor.
- Rusya tarafından Suriye’deki kendi kara kuvvetlerinin barıştırılması mümkün mü?- Orada kara kuvvetleri yok.
- Öyle mi?- Askeri harekat sırasında onların oraya götürülmesi, desteklenmesi ve donatılmasına dair birçok soru ile karşılaşıyoruz. Boğaz’ın üzerinden mi? Bu şekilde yapmaya kalkarsak Türkler hemen o yolu keserler. Havadan da çok fazla kişi götüremeyiz çünkü Türkler, Hazar Denizi, İran, Irak ve Kuzey Suriye üzerinde var olan hava koridorunu da kesebilirler.
- O zaman nasıl yapacaksınız?- Türk avcı uçakları, İran hava sahasına hiç girmeyecek fakat Irak, özellikle de Suriye hava sahalarına girip ikmalli hazır mevcut nakliye uçaklarımızı düşürebilirler.
- Hepimiz biliyoruz ki Rusya’yı hiç bir şey durduramaz. Peki Atlas Okyanusu üzerinde ki yol işe yarar mı?- Pek sanmıyorum. Murmansk şehrinden ve Baltık Denizinde ki Cebelitarık Boğazı üzerinden götürmek bambaşka bir şey çünkü 3 gün yerine tam 33 gün sürecek! Aynı zamanda bu yolun Türk filosu tarafından kesilme tehlikesi de var. Rusya’nın Suriye’ye kendi kara kuvvetleri ordusunu yerleştirmesi neredeyse mümkün değil. Türkler şimdi onlara yol verseler bile sonradan tuzağa düşecekler çünkü orada mühimmat yollarının kesilmesi daha kolaydır. Oradaki lojistik çok uygun değildir. Bir bakıma Suriye Rusya’ya çok uzak değildir, gerçekte ise durumu gerçekten vahim.
- O zaman neden Vladimir Putin geniş çaplı askeri tatbikat düzenliyor?- Ne olur ne olmaz hazır olmak için çünkü Rusya’nın Türkiye ile çatışma olasılığı yüksektir. Yani bu çatışmanın olasılığı %50’den fazla olduğu için bu büyük bir ihtimaldir. Tabii ki de Rusya’da hazırlıklar başladı. Mesela Kırım’da askeri yığınaklar yapılıyor çünkü Kırım Türkiye ile çatışma durumunda açık köprübaşı olabilir.
- Rus Karadeniz Filosu varsayımsal çatışma durumunda Türkiye’nin güçü ile başa çıkabilir mi?- Pek hazır gibi durmuyor bu yüzden esaslı kayıplar olabilir.
- Türkiye Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun ‘RF’nun en yakın zamanda Azerbaycan’nın ülke bütünlüğünü ilhal edebilir’ açıklamasına ne diyorsunuz?- Bu bölgedeki durum gerçekten her an gerginleşebilir çünkü Rusya-Türkiye çatışması Ermenileri kışkırtıyor: Erivan’da artık Dağlık Karabağ toprak parçasını almak istediklerini bildirdiler. Rusya’nın Türkiye ile çatışması Ermeniler için büyük bir şans. Üstelik Azerbaycan’da durumlar da çok zor. Hem de o bölgede daima düşük yoğunlukla devam eden askeri harekatları dikkate alırsak savaşın onlar için de faydalı olabileceğini iddia edebiliriz.
- Rusya-Türkiye çatışması Ermenistan’a bir şans verebilecekken Ukrayna için her hangi bir şans olabilir mi?- Belirli bir derecede, Evet. Türkiye’nin kendi duruşunu değiştirmesi besbellidir. Ankara hem açık bir şekilde Kırım’ın ilhakını kabul etmiyorken hem de Kırım Tatarlarına yardım etmeye acele etmiyordu. Cemiloğlu’nun arkadaşı ( ‘Kırım Tatarlarının lideri Mustafa Cemiloğlu’- ‘Apostrof’) Erdoğan bugüne kadar ona yardım etmedi. Ama şimdi durum bambaşka. Son olaylardan dolayı Ukrayna ve Türkiye, ortak düşmanı olan iki arkadaş ülke oldular.
- Şu an siyasi destekten bahsediyorsunuz değil mi?- Neden ki? Eğer Türkiye, Rusya için Boğaz yolunu kapatırsa Kırım dahil olmak üzere Rusya için büyük darbe olacak. Feribotlar, ağır yüklü gemiler ve diğer vapurlar zaten bu kadar sık yarımadaya yanaşmıyorlar, Ankaran’nın böyle bir tedbir alma ihtimali durumu daha da zorlaştırabilir.
- Donbas’taki savaştan biraz bahseder misiniz?- Askeri gerilimin tırmanma ihtimali her zaman var. Ama şimdi her şey kış harekatının olmayacağını gösteriyor. Ocak ayında her yer buz tuttuğunda sert yeryüzünde ilerleme fırsatı olduğu için böyle bir ihtimal vardı. Şimdi ise şartlar hiç uygun değil. Muhtemelen şimdilik askeri harekatlar düşük yoğunlukla devam edecek fakat yazın neler olacağı belli değil.
- Yazın da büyük ihtimalle 18 Eylül’de gerçekleşecek Belediye Meclisi seçimlerinin son aşamaya girdiğinden dolayı her hangi bir yoğunlaşma beklenmiyor değil mi?- Bunlar birbirine tam bağlı şeyler değiller. Bunlar Kremlin’in umrunda bile değil. Üstelik de Rusya’nın Türkiye ile savaşı için kendi kuvvetlerini seferber etmesi gerektiğini göze alırsak bunları konuşmak için daha erken.
- Yani askeri harekat konusunda Suriye Rus saldırısından Ukrayna için bir anlamda emniyet tertibatı oldu doğru mu?- Evet. Ağustos ayında Donbas bölgesinde yaz saldırı harekatının olmayacağına dair kesin karar alınca Suriye’de savaşacağımız kısmen koşullandırıldı. Aynı zamanda Ukrayna’da, şu an Rusya’nın bekleme politikasını uygulaması gereken siyasi krizin gözlendiğini de hatırlatmamız lazım.
- Demek ki Kremlin, Ukrayna’nın kendisine zarar vereceğini mi düşünüyor?- Aynen öyle. Çünkü bu krizin sonunda Moskova, kendisiyle işbirliği yapmaya hazır yeni bir Hükümet’in kurulmasını bekliyor. Öte yandan bu kriz Ukrayna’nın derinden dağıtılmasının başlangıcı da olabilir. Yani şu an Putin’in Donbas bölgesine tankları göndermesine hiç gerek yok. Bu arada bunu bekleyen bir tek Putin değil ki. Mesela Patrtushev ( ‘RF Güvenlik Kurulu Sekreteri Nikolai Patrushev’) ‘Ukrayna uyguladığı politikaya devam ederse ülkenin dağılması kaçınılmaz olacak’ iddiasında bulundu.
- Son zamanlarda Ukrayna’nın Suriye ve Irak’ta faaliyette bulunan ‘Irak ve Şam İslam Devletine ’ (İŞİD) karşı uluslararası koalisyona katılma ihtimalinden bahsediyorlar. Ukrayna’da kendi problemlerinin fazla olduğunu göz önünde bulundurursak Kiev için bu adım gerekli mi ve bunun ihtimali ne kadar yüksek sizce?- Ukrayna bu koalisyona tabii ki de katılabilir. Bu koalisyonda 60 küsur ülke olduğu halde onlardan sadece 15 askeri harekata katılıyorlar. Diğerleri ise sadece bu koalisyonun içindeler. Ukrayna da aynısını yapabilir. Doğrudan katılımdan bahsedersek hava harekatına katılamaz, kara harekatı ise henüz yoktur. Fakat bildiri düzeyinde her şey mümkün.
- Bu hareket Rusya için kışkırtma olabilir mi?- Zannetmiyorum. Formalite olarak RF da İŞİD’e karşı savaşıyor.
- Rusya-Türkiye çatışması konusunda Suriye’de neler olacağı belli olduktan sonra geçici çerçevelerden bahsedebilir miyiz? Bu haftanın sonuna kadar orada ateşkes yapılmalıdır (görüşme 17 Şubat Çarşamba günü gerçekleşti fakat 19 Şubat’ta Suriye’de ateşkes ile ilgili görüşmenin gerçekleşmeyeceği belli oldu).
- Tarafların ayrılmasına dair henüz her hangi bir anlaşma yok. Rusya-Türkiye savaşının başlaması, Avrupa çapında bir savaşa dönüşüp nükleer savaş boyutunu kazanması gelecekte belli olacak. Fakat birinci, ikinci ve üçüncünün olasılığı çok yüksektir.
- Bu savaşının varsayımsal senaryosunu anlatır mısınız?- Türklerin çok güçlü Deniz, Kara ve Hava Kuvvetleri vardır. Diyelim ki belli bölgelerde onların yoğunlaşması başlayacak. Mesela Suriye kıyılarında Akdeniz’de ‘Moskova’ kruvazörü yerine gelen ‘Varyag’ kruvazörü, füze darbesi ile Türk uçağını düşürürken Türkler cevaben denizaltı torpili ile ‘Varyag’ kruvazörünü batırıyor. O zaman Rusya ne yapacak? O da uzun menzilli füzelerle Ankara’ya ateş açabilir. Sıradan başlıklı füzeler olursa bu kadar büyük zarara uğramayacaklar. Demek ki nükleer başlıklı füzeleri kullanması lazım. Bu olayların yaşanması ne kadar mümkün bilmiyorum ama olmayacak bir şey de değil. Bunlar en yakın zamanda olabilecek şeylerdir. Nükleerde kritik eşik baya yakın çünkü Rusya’nın Türkiye ile çatışma olasılığı baya yüksek.
- Sizce bütün bunlar Nükleer savaşa sebep olabilir mi?- Nükleer savaş ihtimali %5-10 bile olsa bu çok büyük bir rakam.
- Demek ki Soğuk Savaş zamanlarından beri dünya Apokalipsis senaryosu olan III. Dünya Savaşı’na bu kadar yakınlaşmadı doğru mu?- Nükleer savaşa dönüşebilen Avrupa çapında savaş imkansız değildir. 1973 yılından itibaren (‘Arap-İsrail savaşı sırasında’) SSBC ve ABD nükleer güçlerinin alarm durumuna geçirildiklerine göre şu an en gergin durumu gözlüyoruz. Aynı zamanda Medvedev’in Münih’te bahsettiği 1962 yılında Küba Füze Krizini de hatırlayalım (‘ABD’nin Türkiye’ye, SSBC’nin de Küba’ya nükleer başlıklı füze yerleştirmesi ile başlayan kriz’).
- Küba ile ilgili tarihi anoloji aklımıza yeni bir soru getiriyor: şimdi Rusya’nın Kırım’a gizlice nükleer silah götürmesinden bahsediyorlar doğru mu bu?- Kırım şu an bir anlamda Rus Kübası. Fakat Soğuk Savaş sırasında bile taraflar sınırı aşmıyorlardı. Kriz gerginleşiyordu ama sonradan onu bir şekilde yumuşatıyorlardı. Bunun için ise çok ciddi kararlar almak lazım. Bu yüzden bakalım...
